Cách đây 150 trên vùng đất Yên Lưu ngày nay có ba xóm đạo là Đồng Bến, Đồng Hội và Đồng Cùng. Giáo dân chủ yếu của ba xóm đạo này được góp nhặt từ dân di cư ở các miền Cao Đoài, Kẻ Đựa, Đồng Bái, Thuận Nghĩa và cả người tín hữu từ Hà Tĩnh di cư tới đây sinh sống, lập nghiệp. Tuy nhiên mục đích của những người giáo dân đầu tiên này là tới đây ẩn thân là để tránh khỏi chỉ dụ phân tháp, trào lưu văn thân đàn áp, và sưu cao thuế nặng thời các vua chúa nhà Nguyễn.
Sau một thời gian ổn định, các tín hữu trong ba xóm đạo này thường xuyên sinh hoạt với nhau, cùng nhau cầu nguyện sớm tối, nâng đỡ nhau trong cuộc sống mưu sinh. Mỗi xóm đạo đều có nhà nguyện tạm bằng tre nứa, tất cả đều thuộc giáo họ Thuận Nghĩa, xứ mẹ Cẩm Trường.
Năm 1907, dưới bàn tay quan phòng dẫn dắt của Thiên Chúa, ba xóm đạo trên đã chung sức đóng góp mua được căn nhà nguyện bằng gỗ lim từ Kẻ Đựa. Sau khi có ngôi nhà nguyện kiên cố và nhận thấy giáo dân ngày càng đông số, sinh sống ổn định nên cũng vào năm đó, Bề trên Giáo phận quyết định hợp nhất ba xóm đạo Đồng Bến, Đồng Hội và Đồng Cùng thành giáo họ Yên Lưu, thuộc xứ Cẩm Trường.
Năm 1914, họ Thuận Nghĩa được tách ra thành lập xứ mới, giáo họ Yên Lưu kể từ đó cũng thuộc về giáo xứ Thuận Nghĩa.
Từ đó đến nay, trải qua quãng thời gian hơn 100 năm hình thành và phát triển, cộng đoàn đức tin Yên Lưu đã đối diện với biết bao sự bắt bớ, cấm cách, nghi kỵ, nhưng với niềm tin tưởng tín thác và với đức tin can trường, các bậc tiền nhân cộng đoàn Yên Lưu đã vượt thắng những cơn sóng giữ của thời cuộc. Không những thế, người tín hữu nơi đây còn xây dựng được một kho tàng đức tin vô giá và những công trình vật chất vững chắc để lưu danh bách niên cho hậu thế tương lai.
Sau bao tháng ngày mong mỏi chờ đợi, ngày 02.02.2017, là một ngày trọng đại, có ý nghĩa đặc biệt trên hành trình đức tin của người tín hữu Yên Lưu, bởi vào ngày đó, Bề trên Giáo phận đã chính thức nâng giáo họ Yên Lưu lên hàng giáo xứ, và bổ nhiệm cha Giuse Nguyễn Ngọc Liêm về quản xứ tiên khởi. Đây quả thật là một mốc son chói ngời trên hành trình đức tin của một cộng đoàn với 2.961 con tim nằm trên địa bàn xã Quỳnh Giang, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
